ارزیابی تحمل به شوری در ارقام عدس با استفاده از برخی صفات ریخت شناختی و نشانگر پروتئینی

عدس یکی از قدیمی ترین گیاهان زراعی است و به دلیل تولید پروتئین بالا و توانایی تثبیت ازت خاک از ارزش زیادی برخوردار می باشد. تنش شوری از عوامل اصلی کاهش دهنده رشد و نمو و عملکرد گیاه در نواحی خشک و نیمه خشک محسوب می شود. به همین دلیل 11 ژنوتیپ عدس انتخاب و در شرایط گلخانه ای و آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. ژنوتیپ های عدس به روش کشت هیدروپونیک و در مرحله 4-5 برگی با استفاده از کلرید سدیم در سه سطح شاهد، شوری 50 میلی مولار و 100 میلی مولار ارزیابی شدند. گیاهچه های عدس به مدت 10 روز در شرایط تنش شوری اعمال شده نگه داری شدند. پروتئین های ذخیره ای بذر ژنوتیپ ها استخراج شد و الگوی الکتروفورزی آنها مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین کل تنوع ژنتیکی پروتئین های ذخیره ای موجود در بذر در ژنوتیپ های مورد مطالعه برابر با 33/52% بود. که بیشترین میانگین تنوع ژنتیکی مربوط به پروتئین های دارای وزن مولکولی بالا (lmw) و کمترین آن، مربوط به پروتئین های محلول در آب و نمک بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در اثر شوری میزان سدیم نسبت به شاهد در ژنوتیپ های مورد مطالعه افزایش یافت. در حالیکه یون پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در ژنوتیپ ها کاهش یافت. همچنین در اثر تیمارهای آزمایشی، میزان کلروفیل b، کارتنوئید و شاخص پایداری غشاء نسبت به شاهد کاهش یافت. البته در مورد میزان کلروفیل a در برخی ژنوتیپ ها نسبت به شاهد، افزایش نیز مشاهده شد. در مورد پارامترهای فیزیولوژیک، کاهش مشاهده شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین پارامترهای منحنی ojip نشان داد که کارایی فتوسیستم ii دستگاه فتوسنتزی در ژنوتیپ های مورد مطالعه در سظوح شوری متفاوت بود. ژنوتیپ 20 به دلیل افزایش در میزان پارامتر مهم نظیر شاخص عملکرد و کاهش خیلی ناچیز در سطح زیر منحنی ojip از کارایی فتوسنتزی بهتری برخوردار بود.